Sunday, April 13, 2014

ଗୁଡ଼ି

ଗୁଡ଼ି କେତେ ରଙ୍ଗର ...
ନିଜ ରଙ୍ଗର ମହତ୍ତ୍ୱରେ ସେ ବଞ୍ଚେନି
ବଞ୍ଚେ ତ କେବଳ ଉଡ଼ିବା ପାଇଁ |

କାଗଜ ଓ ବାଉଁଶକାଠିରେ ଗଢ଼ା
ତା’ର କଙ୍କାଳ
ହେଲେ ...
ସୁତାଖିଅ ଓ ପବନର ସମାବେଶେ
ଉଡ଼େ ଯେତେବେଳେ
ଭରିଯାଏ ତା’ ଦେହରେ ରକ୍ତ ମାଂସ
ପାଏ ସେ ନୂତନ ରୂପ
ଉଡ଼ିବା ପାଇଁ ଫର୍‌ଫର୍‌ ହୋଇ |

ଏମିତି ବା ଉଡ଼ିବାରେ କି ମଜା !
ଡେଣାହୀନ ପକ୍ଷୀ ହୋଇ ଉଡ଼ିଯାଏ
ହେଲେ ସେ ବନ୍ଧା |
ମନମୁତାବକ ଉଡ଼ିପାରେ ନା
ଚାହେଁ ତ ନିଜ ପ୍ରିୟା,
ନିଜ ରଙ୍ଗକୁ ମିଳେଇବାକୁ,
ହେଲେ ସେ ରଙ୍ଗର ସତ୍ତା କଣ ତାକୁ ମିଳିପାରେ?
ନିଜ ଜୀବନ ସହ ଲଢ଼େ ତା’ ପାଇବାକୁ |

ତା’ର ବି ତ ହୃଦୟ ଅଛି
ନିଜ ପ୍ରିୟା ପାଖକୁ ଯିବାକୁ |
କରେ ସେ କେତେ ସଉକ
ଉଡ଼ିଉଡ଼ି ଧାଇଁଯାଏ
କ’ଣ ଯେ ସେ କଥା କହିବ
କେତେ ଆବେଗ
କେତେ ତନ୍ମୟତା !

ଯେତେ ଉଠେ ଉଚ୍ଚତର
ମନ ହୁଏ ସେତେ ବିକଳ
ସତେ ଯେପରି ଚିତ୍କାର କରେ
“ମୋତେ ଏ ବନ୍ଧନରୁ ମୁକ୍ତି ଦିଅ”
ଏ ବା କି ମୁକ୍ତି
ଯେ ନିଜ ଇଚ୍ଛା ରୂପେ ନ ଯାଇପାରେ |
ତା’କୁ ସମର୍ଥନ ଜଣାଏ
ନିଜ ପ୍ରିୟ ସଖା ସମୀର
କିନ୍ତୁ ବନ୍ଧନର ସୀମା ଲଙ୍ଘିବାକୁ ନାହିଁ ସାହସ |
ପୁଣି ସେ ଉଦାସ ମନରେ
ହୁଏ ଅବତୀର୍ଣ୍ଣ
ତା’ର ପଞ୍ଜରା ରୂପକୁ |
ସେଥିରେ ଆଉ ନାହିଁ ମାଦକତା
ନାହିଁ ଚଞ୍ଚଳତା
ହଜାଇ ଦିଏ ସବୁକିଛି
ପୁଣି ବାଟ ଚାହେଁ ଉଡ଼ିବା ପାଇଁ
ତା’ ପ୍ରିୟା ପାଇଁ |

ଏ ଗୁଡ଼ି ସଂସାର-ରୂପୀ ସୂତାରେ ବନ୍ଧା
ଚାହେଁ ସବୁ ବନ୍ଧନ ଛିଣ୍ଡାଇ ନିଜ ପ୍ରିୟା ଦର୍ଶନ |
କିନ୍ତୁ ସଂସାର-ସୂତା କରିବାକୁ ଦିଏ ନା ତାହା
ହୁଏ ସେ ଉତ୍ତେଜିତ
ଛିଣ୍ଡାଏ ମଧ୍ୟ ସୂତା
କିନ୍ତୁ ଖସିପଡ଼େ ପୁଣି ସେ ସଂସାରକୁ |
ଅନ୍ୟ କିଏ ତାକୁ ସାଉଁଟି ନିଏ
ପୁଣି ଥରେ ନବୀନ ରଙ୍ଗ, ଢଙ୍ଗରେ ସଜାଏ ତା’କୁ
ଆଉ ଛାଡ଼ିଦିଏ ପ୍ରିୟା ସନ୍ଧାନେ
ହେଲେ ବନ୍ଧା ସୂତା ହାତରେ ଧରି |


-               ୩୧-୦୮-୨୦୦୨ (ପୁରୁଣା କବିତାରୁ ଉଦ୍ଧୃତ)

ସନ୍ଧାନ

ଅମୃତର ସନ୍ଧାନରେ
ଯାଏ ମୁଁ ମନର ଆବେଗରେ
ସେହି କର୍ତ୍ତାର ସନ୍ଧାନରେ
ଅମୃତର ସନ୍ଧାନରେ ... |

ଉଦ୍‌ବେଗ ହୃଦୟ ବା ଚାହେଁ
କାହିଁକି ଅନ୍ତର ପିପାସା
ସ୍ୱପ୍ନରେ ଦେଖାଦିଏ ସିଏ
ଅନନ୍ତ ଭାବନାର ଜୀବନ୍ତ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି |
ଆତ୍ମୀୟଜନରେ ଖୋଜେ ତାକୁ
କାଳେ କୋଉ ସାଥୀ ରୂପେ ପାଇବି ଦେଖିବାକୁ |
ହେଲେ ଅବୁଝା ମନକୁ ଦେବି ଶାନ୍ତି କେମିତି?
ଅହରହ ଲାଳସାରେ ଘାରିହୁଏ ମୁହିଁ
କୃପାର ପାରାବାର ମୋ ହାତକୁ ବା ଲାଗିବ କେବେ
ପାଇବି ମୋ ପ୍ରାଣପ୍ରିୟ |
ସମୟର ସାହା-ଭରସାରେ ହିଁ
ଆଶାର ଏକ ରୂପରେଖାରେ ହିଁ
ଖୋଜେ ମୁଁ ତାକୁ |

ଦୂର ଦିଗ୍‌ବଳୟର ଏକ ଅସ୍ଫୁଟ ଚାହାଁଣି
କରେ ମୋତେ ଘାତ |
ନିର୍ବାକ୍‌ ଆକାଶ ବା କରିବ କ’ଣ
କେବଳ ସାନ୍ତ୍ୱନା ହିଁ ଦିଏ
ତା’ର ସାଥୀ ହୋଇ ମଧ୍ୟ ନ ଥିଲା ପରି
କେଉଁ ଦୋଷରୁ ସିଏ ଏମିତି ବନ୍ଧା
କାହାର ସିଏ ହୋଇପାରେ ନା
ପାଖରେ ଥାଇ ମଧ୍ୟ
ନୁହେଁ ସେ ଧରା-ଗଗନର |

ଏମିତି ଭାବନା ଭରା ପ୍ରାଣରେ
ଖୋଜେ ମୁଁ ଅମୃତକୁ |
ସନ୍ଧେହରେ ଧାଏଁ
ସେ ହତାଶିଆ ଦିଗ୍‌ବଳୟ ଆଡ଼କୁ |
ଭାବି ଭାବି
ସିଏ ତ ନୁହେଁ ସେ କର୍ତ୍ତା
ସେ ଅନନ୍ତ ଭାବନାର ମୂର୍ତ୍ତି
ତାକୁ ଧରିବାକୁ ଗଲେ ମଧ୍ୟ ଧରାଦିଏ ନାହିଁ
କିନ୍ତୁ ଦେଖାଦିଏ ଯେ
ସବୁ ହିଁ ବିଲୀନ ହୁଏ ତା’ଠାରେ |

ଏକ ଆବେଗର ଧ୍ୱନିରେ
ନିଜେ ପାଏ ମୁଁ ସ୍ୱପିପାସାର ଶାନ୍ତି ଏଠି |
ଦିଗ୍‌ବଳୟ ଭଳି
ମିଶିଯିବାକୁ ସବୁଥିରେ
ସବୁଠି ଥାଇ ମଧ୍ୟ ନ ଥିଲା ପରି |


-               ୨୦-୦୭-୨୦୦୧ (ପୁରୁଣା କବିତାରୁ ଉଦ୍ଧୃତ)

Saturday, April 12, 2014

ବିଧବା ଯୁବତୀ

ମନର ଗତି କାହିଁକି ଏମିତି ?
କେଜାଣି
ଆନନ୍ଦରେ ବିହ୍ୱଳିତ ପକ୍ଷୀ ପରି
ଡେଣା ମେଲାଇ ଚାହେଁ
ନିରୋଳା ଆକାଶରେ
ଅବାଧରେ ନିଜର ଛଟାରୂପର ବିସ୍ତାର କରିବାକୁ |

ଯେବେ ସାଥୀ ହିଁ ନାହିଁ
ଅଲୋଡା ସ୍ୱପ୍ନସବୁ କାହାକୁ ଦେଖାଇବ ?
କାହା ସାଥିରେ କ୍ଷଣ ବିତେଇବ?
ମନ ଚାହେଁ ଏକ ନୂତନତା
ନବ ଆକାଂକ୍ଷା |
ପୁରୁଣା ସ୍ମୃତିରେ ଲୀନ ହେବାକୁ ଚାହେଁନା
ଜୀବନ ଦର୍ପଣରେ ଖୋଜେ
ଆତ୍ମଶାନ୍ତି, ତୃପ୍ତି |

ସମାଜର ରାକ୍ଷସ-ସୀମାରେ ଆବଦ୍ଧ
ଶ୍ୱାସରୁଦ୍ଧ ହୁଏ ଏହି ପରିବେଶରେ
ଆଗାମୀ ସମୟ ତ ତାକୁ
ଏମିତି ଉପେକ୍ଷା କରିବ ନାହିଁ?
ଅନ୍ଧର ଡୋରିରେ ଘେରିହୋଇ
ବାଟପାଏ ନାହିଁ ମୁକୁଳିବାକୁ |

ଅନ୍ତରର ବେଦନା ବା କିପରି
ରେଖାଙ୍କିତ କରିବ କାହାପାଖରେ?
କେବଳ ପ୍ରତିଧ୍ୱନିତ ହୁଏ ସ୍ଵହୃହୟରେ
ତଥାପି ଆଶାର ଆଶ୍ୱାସନା ଅଛି !
କେବେ ନା କେବେ ତ
ପାଇବ ସେ ତୃପ୍ତି |
ସମୟର ଅଟ୍ଟହାସ୍ୟରେ
ଜର୍ଜରିତ, ମୃତପ୍ରାୟ |
କେବେ ସେ ପାଇବ
ନିଜ ସ୍ୱପ୍ନର ସ୍ୱର୍ଗ?

କେଉଁ ଏକ ଦୂରକୋଣରେ ମଧ୍ୟ ଅଛି
ତା ପାଇଁ ଆପଣେଇବାକୁ ଜଣେ କିଏ
ନିଜକୁ ତା’ ସହିତ ମିଳେଇବାକୁ |

-          ୨୦-୦୭-୨୦୦୧ (ପୁରୁଣା କବିତାରୁ ଉଦ୍ଧୃତ)


କର୍ତ୍ତବ୍ୟର ଧ୍ୱନି

ଜୀବନ ପଥରେ
କ୍ଷଣ ଦୁନିଆଁର ଲୋଭା କିରଣ
ଦିଏ କେତେ ଡାକ
ହୁଏ ମାନବିକତାର ହତ୍ୟା
ଅନ୍ଧ ଚେତନେ ଖେଳେ ମାୟା
କାମନାର ମୂର୍ଛନାରେ ହୁଏ ପରାହତ
ତଥାପି ...
ଭାଗ୍ୟାର କଷଣରେ ହୁଏ ନି ସେ ସୁପ୍ତ
ନବଜାଗ୍ରତ ବିବେକର ପ୍ରତିବିମ୍ବରେ
ହୁଏ ଆନ୍ଦୋଳିତ
କର୍ମ-ଚରିତ୍ରର ଆହ୍ୱାନରେ ହୁଏ ମୁଖରିତ
ହୃଦୟରେ ଶୁଭେ ଏକ ନବ ଦିବ୍ୟବାଣୀ
ଅଟେ ତାହା କର୍ତ୍ତବ୍ୟର ଧ୍ୱନି |
-          ୨୦-୦୧-୨୦୦୦ (ପୁରୁଣା କବିତା ରୁ ଉଦ୍ଧୃତ)


ଶବ୍ଦ

ଅଟେ ଶାଶ୍ଵତ, ଚିରନ୍ତନ |
ଶକ୍ତିର ଗନ୍ତାଘର |
ଯାହାର ପ୍ରୟୋଗ ଅଛି
ବେଦ ଉପନିଷଦରେ,
ତାହାଭି ମିଳେ
ମୀରା, କବୀର, ତୁଳସୀ ଘରେ |
କାରଣ ଶବ୍ଦ ତ ଶାଶ୍ଵତ |
ଶବ୍ଦର ପ୍ରଭାବେ ହୁଏ
କେତେ ବରଦାନ
ଆଉ କୋଉଠି ଖେଳେ
ଶାପର ଆହ୍ୱାନ |
ନିହୀତ ଅସରନ୍ତି ଶକ୍ତିର ନିଦାନ |
ଶବ୍ଦ ହିଁ ଶକ୍ତି, ବ୍ରହ୍ମ
ପରିବ୍ୟାପ୍ତ କଣେ କଣେ |


© ସର୍ବେଶ୍ୱର ମେହେର